สรุปบทความ
สอนลูกเรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
(Teaching Children about Environment Conservation)
ผู้เขียน: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ บุบผา เรืองรอง อาจารย์ประจำคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช
สอนลูกเรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม หมายถึง การจัดกิจกรรมให้เด็กปฐมวัยได้เรียนรู้เกี่ยวกับการใช้สิ่งต่างๆที่อยู่รอบๆตัวของคนเราอย่างฉลาด และพัฒนาสิ่งแวดล้อมทั้งสิ่งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตจับต้องได้และจับต้องไม่ได้ เช่น สัตว์ พืช อากาศ ภูเขา ฯลฯ สิ่งเหล่านี้จะมีอิทธิพลและส่งผลกระทบต่อชีวิตความเป็น อยู่ของคนเรา เพราะการดำรงชีวิตของคนต้องพึ่งสิ่งแวดล้อมมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและต่อเนื่องไปถึงอนาคต การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมด้วยวิธีการให้ความรู้ ปลูกฝังทัศนคติที่ดี และเน้นการปฏิบัติร่วมกันทั้งสังคมโดยเริ่มตั้งแต่วัยเด็ก
การสอนเรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมีความสำคัญดังนี้
หลักสูตรการศึกษาปฐมวัยพุทธศักราช 2546 จึงให้ความสำคัญเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม น้ำ และอากาศ โดยกำ หนดไว้ในจุดมุ่งหมายว่ามุ่งให้เด็กมีพัฒนาการทุกด้านอย่างดี และกำหนดเป็นมาตรฐานคุณลักษณะที่พึงประสงค์ไว้ข้อหนึ่งคือ ให้เด็กรักธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมและความเป็นไทย และสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ที่ได้เสนอแนวทางการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ปฐมวัย ตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2546 โดยกำ หนดสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ตามมาตรฐานการเรียนรู้การศึกษาขั้นพื้นฐานคือสาระที่ 3 : สารและสมบัติของสาร มาตรฐาน ว 3.1: เข้าใจสมบัติของสาร ความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติของสารกับโครงสร้าง และแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาคมีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ มาตรฐานการเรียนรู้ช่วงชั้นปฐมวัย 6. สำรวจสมบัติทางกายภาพและบอกประโยชน์และโทษของสิ่งต่างๆในชีวิตประจำวัน ตัวชี้วัด บรรยายลักษณะและส่วนประกอบของสิ่งต่างๆรอบตัวจากการสังเกตโดยใช้ประสาทสัมผัสทั้ง 5 และสามารถจัดหมวด หมู่โดยใช้เกณฑ์ของตนเองได้ สืบค้นข้อมูลโดยใช้คำถามและอภิปรายเกี่ยวกับประโยชน์และโทษจากการใช้สิ่งต่างๆ
การสอนเรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมมีประโยชน์ดังนี้
- เด็กจะมีความรู้เรื่องการรักษาทรัพยากรที่จำเป็นต่อชีวิต การให้ความรู้แก่เด็กควบคู่กับการฝึกนิสัยที่ดีจะช่วยให้เด็กรู้และเข้าใจเรื่องของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้ไม่ยาก ข้อความรู้ที่เลือกให้เหมาะกับวัยของเด็ก
- เด็กจะเกิดความสำนึกและตระหนักถึงคุณค่าของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม การอบรมสั่งสอนจะช่วยพัฒนาจิตใจของเด็กให้เป็นอ่อนโยน รู้จักอยู่ร่วมและรักผู้อื่น
- เด็กจะรู้จักใช้สิ่งแวดล้อมอย่างถูกวิธี ซึ่งมีผลให้สิ่งแวดล้อมจะมีปริมาณเพียงพอและคงคุณภาพอย่างดีไว้สำหรับคน พืช สัตว์ได้ใช้ดำรงชีวิต
สิ่งที่ครูและผู้ปกครองจะสอนเรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
- การเรียนรู้เรื่องอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมของเด็กจะเกิดขึ้นได้ผลอย่างยั่งยืน เพราะสภาพแวดล้อมในโรงเรียนเป็นธรรม ชาติให้เด็กได้สัมผัส ให้เด็กได้เห็นได้กลิ่นได้รู้จักสิ่งที่อยู่ในสิ่งแวดล้อมนั้น เช่น อากาศ ลำธาร เป็นต้น และสภาพภายนอกห้องเรียนจะมีระบบนิเวศที่เด็กพบเห็นได้เสมอ - จัดประสบการณ์ตรงให้แก่เด็ก เช่น การใช้น้ำอย่างประหยัด การดูแลต้นไม้ การกำจัดขยะ การลดขยะ การใช้ขยะให้เกิดประโยชน์ การรักษาอากาศให้สะอาด การเลือกกินอาหารจากพืชเพื่อให้เห็นคุณค่าของธรรมชาติ
